wilk24.pl

-Wilk Szary

-Wilk Europejski

-Wilk Kanadyjski

-Wilk Polarny

-Wilk Grzywiasty

-Wilk Meksykański

-Wilk Wschodni

-Wilk Rudy

-Wilk Egipski

-Wilk Leśny

-Wilk Arabski

-Wilk Tybetański

-Wilk Kaspijski

-Dingo Australijski 

-Szakal złocisty 

Poniżej znajdziecie dokładne dane na temat każdego z tych gatunków 

 1. WILK SZARY

Wilk szary, wilk (canis lupus) – gatunek ssaka drapieżnego z rodziny psowatych (Canidae), zamieszkującego lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry Euroazji i Ameryki północnej. Gatunek o skłonnościach terytorialnych. Zwykle terytorium zajmowane przez watahe to 100–300 km², ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy. Wilk jest w stanie w dobę pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. W poszukiwaniu partnerki samiec potrafi w ciągu 2 tygodni przebyć ponad 600 km.

 

Stada wilków liczą do 20 osobników, zwykle jednak są znacznie mniej liczne, będąc grupą rodzinną składającą się z pary rodzicielskiej, młodych i ewentualnie części wilków z poprzedniego miotu. Watahy mają ściśle określoną hierarhię wewnętrzną. Wilki mają rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych – feromonów i własnych odchodów (znakowanie).

 

Żywią się głównie średniej i dużej wielkości ssakami kopytnymi (jelenie, dziki, sarny), nie gardząc mniejszymi zwierzętami czy padliną, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki lub ich stada. W sprzyjających warunkach chętnie zjadają ryby. Przy braku pożywienia, lub w okresie wychowywania młodych, zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane.

 

Dawniej wilki były szeroko rozprzestrzenione, lecz ekspansja człowieka wpłynęła na ograniczenie ich populacji. Obecnie w większości państw objęto je ochroną gatunkową. Podejmuje się próby reintrodukcji tego gatunku, na najszerszą skalę w USA, ale także w Europie.

Występowanie i środowisko

 

Wilk szary zamieszkuje Azję oraz północne tereny Europy i Ameryki północnej.

 

Najwięcej wilków żyje w Kanadzie (50 tys.), w Rosji (30 tys.) i na terenie Alaski (5–7 tys.). W Europie najwięcej wilków występuje w Rumunii (ok. 2,3–2,7 tys.) i Hiszpani (ok. 2 tys.). Spotykane są też one m.in. na Półwyspie Skandynawskim, Ukrainie, Słowacji i we Włoszech.

 

W Europie kontynentalnej wg danych z lat 2010–2012 (z wyłączeniem Rosji, Białorusi i Ukrainy) żyło 12 tys. osobników. Stałą obecność stwierdzono w 28 krajach, areał stałego zasięgu wynosił 798 300 km². Dla okresu 1950–1970 szacuje się areał zasięgu na 375 100 km².

 

W Polsce najwięcej wilków żyje w województwach: podkarpackim, małopolskim, podlaskim, warmińsko-mazurskim, a także w niewielkiej liczbie na terenie innych województw. Największą ostoją wilków są Karpaty i Pogórze Karpackie (194–214 osobników), następnie Roztocze (72–93 osobniki) oraz puszcze północno-wschodniej Polski (172–211 wilków). Tereny na zachód od Wisły są zasiedlane przez wilki w dużym rozproszeniu, i poza wilkami z Puszczy Noteckiej, gdzie bytuje ich kilka, nie ma tam stałej populacji tych zwierząt. Ciągle występuje też proces migracji, który powoduje, że wilki pojawiają się na terenie Polski zachodniej, jak i przechodzą z Polski na teren Niemiec. Dawniej do Polski swobodnie przechodziły wilki z obszaru Słowacji, Ukrainy czy Białorusii. Obecnie ich wędrówki są znacznie ograniczone dużymi obszarami, na których wilki wytępiono. W niewielkim stopniu migracje takie prawdopodobnie nadal zachodzą.

 

Do niedawna liczbę polskich wilków szacowano na 1070 osobników wilka europejskiego (Canis lupus lupus), jednak rozpoczęta w 2000 na terenie północno-wschodniej Polski, a od 2001 ogólnopolska inwentaryzacja zwierząt wykazała, iż liczba ta jest zawyżona. Z przeprowadzonych przez naukowców i leśników badań wynika, że w 2001 roku w Polsce było 463–564 wilków. Różnice szacunków wynikły z metodyki i skali badań. Wcześniej analizowano znacznie mniejsze jednostki przestrzenne, co w połączeniu z faktem, iż wilki zajmują dość znaczne terytoria, owocowało kilkakrotnym liczeniem tych samych osobników. W tych samych badaniach stwierdzono, że na zachodzie Polski populacja wilków wyraźnie maleje, co przypisuje się kłusownictwu oraz ograniczeniom w swobodnym przebywaniu większych przestrzeni spowodowanym m.in. przez drogi szybkiego ruchu czy obszary zabudowane.

 

Według danych Zakładu Badania Ssaków, liczebność wilków w Polsce w sezonie 2006/2007 oszacowano na 384–598 osobników, a w sezonie 2008/2009 na 543–687. Według danych Ministerstwa Środowiska w 2013 r. obszar Polski zasiedlały 1122 wilki.

 

W Polsce wg danych z ok. 2011 r. populacja wynosiła 576–723 osobników, a w okresie 1950–1970 roczną populację szacowano na 56 osobników.

 

Ewolucja i systematyka

 

Ewolucja wilka jest długa i skomplikowana. Pierwotnie przyjmowano, że psy (Caninae) wywodzą się z rodzaju Tomartcus (ok. 15 mln lat temu), czyli z bocznej gałęzi podrodziny Borophaginae, której wygląd przypominał nieco nowoczesne psy właściwe. Obecnie uważa się, że był to jedynie przykład wczesnej konwergencji oddzielnych lini filogenetycznych. Nie poznano jak na razie pierwszego prawdziwego taksonu, który dał początek nowoczesnym gatunkom z podrodziny psów właściwych. Pierwszym opisanym taksonem prawdziwych psów był rodzaj leptocyon żyjący od 34 mln do 10 mln lat temu, który dał początek rodzajowi Eucyon a co za tym idzie, wszystkim współczesnym psowatym. Rodzaj Canis pojawił się prawdopodobnie ok. 8 mln lat temu w Ameryce Północnej.

 

 

Pierwszym prawdziwym przodkiem rodzaju Canis był jeden z gatunków rodzaju Eucon żyjący w późnym miocenie (torton) ok. 8–9 mln lat temu. Gatunkiem tym był prawdopodobnie Eucyon davisi (8,4 mln lat temu), zaś pierwszym prawdziwym gatunkiem rodzaju Canis był Canis cipio żyjący ok. 8,2 mln lat temu. Około 3–4 mln lat temu pojawił się pierwszy prawdziwy przodek wilków (podrodzaj lupus) – Canis donnezani. Dał on początek nowej linii psowatych do której należą: wilki szare (wilki naturalne, psy domowe i dingo), kojoty, wilki czerwone i etiopskie (kaberu).

 

 

Prawdopodobnie pierwszym prawdziwym wilkiem był Canis edwardii żyjący ok. 2 mln lat temu, ten gatunek przyczynił się do powstania wszystkich obecnie żyjących gatunków wilków. W Euroazji dał początek wilkowi szaremu, a w Ameryce Północnej wilkowi czerwonemu i kojotowi. W Ameryce Południowej potomek Canis edwardii – wilk Canis ambrustei wyewoluował do wilka szarego. Z Eurazji wilk szary migrował podczas jednego ze zlodowaceń ok. 750 tys. lat temu do Ameryki Północnej, a ok. 100 tys. lat temu Canis dirus (nazywany wilkiem strasznym) z Ameryki Południowej powiększając faunę psowatych na kontynencie północnoamerykańskim. Około 100 tys. lat temu jeden z nieznanych krewnych wilka szarego w Afryce (Etiopia) dał początek najmłodszemu gatunkowi wilka, czyli kaberu

 

Wiele wilków nie przetrwało epoki lodowcowej, były wśród nich także Canis dirus ,Canis neghring, Canis arnensis(jego potomkiem jest współcześnie wymarły pies z Sardynii), Canis gezi czy Canis ameghinoi. Ostatnio znaleziono miejsce (wyżyna Ozark), gdzie wilk straszny, jako relikt epoki lodowcowej, przetrwał jeszcze 8 tys. lat.

 

Wilk szary jest przedstawicielem podrodziny psów właściwych (Caninae), plemienia Canini, rodzaju Canis. Jego najbliższymi współczesnymi krewnymi jest kaberu, wilk czerwony oraz kojot i szakal złocisty Osobną linię rodzaju Canis stanowią inne szakale.

 

Wilk tasmański  mimo wielu podobieństw nie jest spokrewniony z rodziną psowatych.

 

Skamieniałości wilka na terenie Polski

 

Charakterystyka

 

 

Samce wilków (basiory) są większe od samic (wadery) o ok. 20–25%. Długość ciała dorosłego wilka wynosi przeciętnie 100–130 cm, nie licząc ogona.

 

Średnia długość ogona (30–50 cm) to ok. 1/3 długości ciała zwierzęcia. Na grzbietowej części ogona (8–10 cm od jego nasady) znajduje się niebieskoczarny gruczoł nadogonowy, tak zwany fiołkowy, którego znaczenie nie jest jeszcze do końca wyjaśnione.

 

Wielkość

 

• Wysokość w kłębie: samiec 70–85 cm (niekiedy do 90 cm), samica 60–75 cm,
• Długość ciała: przeciętnie 100–130 cm; niekiedy do 160 cm,
• Długość ogona: 30–50 cm,
• Masa ciała: samiec 45–60 kg, (wyjątkowo do 75 kg), samica 30–50 kg.

 

Długość wilczego tropu wynosi 10–13,7 cm, przy szerokości 8–9 cm. Przednie nogi są wbite w stosunkowo wysoką i wąską klatkę piersiową. Łokcie skierowane są do wewnątrz, a stopy na zewnątrz, co daje możliwość stawiania nóg leżących po tej samej stronie ciała w jednej linii. Wymiary tylnej łapy są o 1–2 cm mniejsze.

 

Wzór zębowy		I	C	P	M
42	=	3	1	4	2
		3	1	4	3

 

Pokrywa włosowa składa się z dwóch rodzajów włosów: długich i sztywnych włosów prowadzących, zapewniających odprowadzenie wody oraz podszerstka zapewniającego izolację termiczną. Pasmo długich włosów, osiągające nawet 17 cm, przebiegające od karku po barki, tworzy tzw. "grzywę", którą wilk stroszy, chcąc okazać swą złość lub w momencie pobudzenia. Wilki posiadają włosy o różnej barwie – od prawie czarnych poprzez szare, brązowe aż do białych.

 

 

Dorosły wilk ma 42 zęby, których długość dochodzi do 27 mm (całkowita długość kłów dochodzi nawet do 57 mm). Wzór zębowy dorosłego osobnika to 3I+1C+4P+2M w każdej połówce szczęki i 3I+1C+4P+3M w każdej połówce żuchwy. Młody wilk ma 28 zębów mlecznych w układzie 3-1-3. Nacisk szczęki dorosłego wilka może wynosić do 15 kg/cm². Po ukończeniu 10 roku życia następuje powolne ścieranie się kłów i pojawiają się trudności w pobieraniu pokarmu, co w połączeniu z uszkodzeniami nabytymi w walkach może po pewnym czasie prowadzić do śmierci głodowej zwierzęcia.

 

Przełyk ma bardzo rozciągliwe ściany, co pozwala na połykanie nawet dużych kawałków mięsa. Żołądek o pojemności około 9 litrów jest bardzo duży w stosunku do rozmiarów ciała zwierzęcia.

 

Długość życia to w warunkach naturalnych od 12 do 16 lat, w niewoli do 20 lat. Wilki uzyskują płodność zwykle w 2–3 roku życia (chociaż znane są wypadki wcześniejszego pojawienia się cieczki – nawet w 1 roku życia) i długo mogą pozostawać płodne (do 10 roku życia, a nawet później w przypadku samców). Ruja występuje raz do roku, zwykle pod koniec zimy (luty, marzec). Rozmnaża się zwykle tylko para Alpha. Ciąża trwa 60–65 dni. Wadery rodzą (szczenią się) w norach, wykrotach lub na ziemi, w dobrze osłoniętych legowiskach. W jednym miocie zwykle rodzi się od 4 do 7 wilcząt, ale zdarzają się mioty liczące do 12 szczeniąt. Młode rodzą się ślepe i wymagają utrzymywania stałej temperatury otoczenia. Wilki otwierają oczy po 12–15 dniach. W pierwszym okresie życia matka karmi je własnym mlekiem, nie opuszczając w tym czasie legowiska. Zaopatrzeniem rodziny w pokarm zajmuje się samiec. Później młode karmione są przez całe stado wstępnie przeżutym i nadtrawionym pokarmem. W ciągu kilku pierwszych miesięcy następuje najszybszy rozwój masy ciała. Młode zaczynają polować z rodzicami po zmianie uzębienia. Śmiertelność podczas pierwszego roku życia wynosi od 50 do 85%.

 

Wilk jest wytrawnym wędrowcem. Może przebyć 40–70 km (średnio 20 km) dziennie, ale znane są wypadki, gdy zwierzę w ciągu doby przebyło 160 km. Przez krótki czas (do 5 minut) może utrzymać prędkość do 60 km/h, choć zwykle porusza się z prędkością ok. 8 km/h.

 

 

Poruszają się stępem, kłusem i galopem. Wataha idąca truchtem (chód pośredni między stępem a kłusem) pozostawia z reguły jeden ślad, gdyż poszczególne osobniki stąpają trop w trop (tzw. sznurowanie).

 

Aktywność wilków zależy od wielu czynników: baza pokarmowa, antropopresja, cykl świetlny, pora roku, temperatura), lecz zwykle wzmaga się w okresie porannym i wieczornym.

 

Środowisko i zachowanie

 

Wilk występuje w lasach, na równinach, pustyniach, w terenach i bagiennych. Jest gatunkiem terytorialnym. Wyznacza rewir, do którego nie dopuszcza osobników nie należących do watahy. W głębi rewiru, w miejscu najbardziej niedostępnym, urządza legowisko. Jest drapieżnikiem i do swojego życia potrzebuje średnio ok. 1,3 kg mięsa (wraz z kośćmi i skórą) dziennie. W naturze żywi się drobnymi zwierzętami (gryzonie, zające, ptaki, borsuki, bezkręgowce, ale także – o ile warunki i liczebność stada na to pozwala – dużymi zwierzętami kopytnymi. Najczęściej poluje na jelenie, nieco rzadziej wybiera sarny, dziki i łosie. W normalnych warunkach duży wilk z ras północnych może zjeść jednorazowo do 10 kg, jednak jest to zwykle związane z wcześniejszą, kilkudniową głodówką. Uzupełnieniem jego diety są owoce i runo leśne. Ich system pokarmowy jest dopasowany do diety mięsnej i różni się od tego, który mają psy domowe (nieco krótszy przewód pokarmowy, wyższa kwasowość, wyższa efektywność trawienia).

 

Główne składniki diety zależą od bazy pokarmowej. Wilki dość elastycznie dostosowują się do dostępnych pokarmów, jednak ich wymogi energetyczne wymuszają polowanie na duże ssaki; chociaż np. zdrowe żubry czy bizony nie są zagrożone. Także w przypadku innych zwierząt (np. łosie czy jelenie), zdrowe zwierzęta zostają zabite czy też poważnie ranne tylko w wypadku 5% ataku wilków. Pozostałe ataki kończą się rezygnacją lub wręcz odniesieniem ran przez wilka. Wilk jako drapieżnik prowadzi więc selekcję i usuwa z populacji głównie osobniki chore, słabe albo mało doświadczone, nie chronione przez grupę osobników starszych.

 

Zachowania stadne

 

Stado wilków (wataha) składa się przeważnie z kilku, przeciętnie 6–8 osobników. Na Alasce i w północno-zachodniej Kanadzie spotykano watahy liczące do 20 osobników. Watahy obserwowane w Polsce liczą od 2 do 10, najczęściej 4–5 osobników

 

Watahą dowodzi najsilniejsza para (tzw. para alfa – basior i wadera która jako jedyna ma prawo się rozmnażać. Resztę watahy tworzą zwykle osobniki z nimi spokrewnione. Każdy wilk w stadzie ma ściśle określone miejsce, wyznaczające m.in. kolejność jedzenia zdobyczy. Zależności te podkreślane są przez rozbudowany system gestów dominacji (m.in. podniesiony ogon i uszy) i poddaństwa (np. skulony ogon, kładzenie się na grzbiecie). Poza hierarchią znajdują się młode, którymi opiekuje się cała wataha. Młode samce po osiągnięciu dojrzałości czasem są przepędzane przez parę alfa, by nie zagrażały ich dominacji. W społeczności wilków każdy z nich pełni określoną funkcję. W związku z tym możemy wyróżnić specjalistów od węszenia niebezpieczeństwa, szukania tropów, zabijania łupu, chronienia dzieci pary alfa, przedniej straży na polowaniu. Od wymierzania kar jest zastępca przywódcy. Nie jest on lubiany przez pozostałe wilki, w związku z czym nigdy nie zostaje samcem alfa. Wymierzanie kar odbywa się zawsze w sposób symboliczny. Wilk-zastępca otwiera szeroko pysk, w który wkłada swoją głowę winowajca.

 

Znakowanie terenu

 

Wilki, tak jak psy, znakują swoje terytorium, by ostrzec inne osobniki przed wejściem na teren watahy. Szczególnie silnie oznaczane są miejsca ukrycia pożywienia i zdobycz. Najczęściej znaki wykonuje para alfa, samce częściej niż samice. Zazwyczaj do tego celu stosowany jest mocz i kał. Znaki służą także do nawigacji, informując watahę o tym, jak dawno była w danej części swego terenu, a poszczególne osobniki o miejscu pobytu innych członków stada.

 

Wilki posiadają gruczoły zapachowe na całym ciele: u nasady ogona, na genitaliach, między zębami, przy oczach i na skórze. Feromony wytwarzane przez te gruczoły identyfikują konkretnego osobnika. Dominant ociera się o pozostałych członków watahy, by wytworzyć charakterystyczny zapach stada.

 

Wilki mogą odczytać sygnały zapachowe (rozpoznać i ocenić osobnika, który go zostawił) z dużej odległości dzięki znakomicie rozwiniętemu zmysłowi węchu.

 

Wilcze odgłosy

 

Wilki używają do porozumiewania się między sobą różnych sygnałów dźwiękowych: wycia, szczekania, warczenia, skomlenia i pisków.

 

Szczekanie używane jest do ostrzeżenia obcych osobników, że zbliżyły się za bardzo do nory lub zdobyczy. Warczenie, tak jak u psów, jest oznaką agresji. Wilki skomlą, okazując uległość lub prosząc o coś (np. o dostęp do jedzenia). Piski towarzyszą wilczej zabawie.

 

 

Wycie służy do komunikacji między osobnikami i zacieśnianiu więzów grupy. Wilki wyją, by oznajmić innym swoje położenie, kończą w ten sposób udane polowanie lub odstraszają intruza. W czasie wycia panuje tak przyjazna atmosfera, że nikomu nic złego stać się nie może. Dotyczy to także ludzi. Wilki wyją zazwyczaj wieczorem i wcześnie rano. Dźwięk jest jednostajny, trwający od kilku do kilkunastu sekund, często powtarzany (sesja może trwać do 2 minut).

 

Wycie stada zaczyna się od pojedynczego głosu samca, po czym dołączają do niego kolejne osobniki. Wycie szczeniąt przypomina raczej skomlenie i skowyt. Wycie słychać zazwyczaj z odległości 2–3 km.

 

Wilcze szczekanie różni się znacznie od dźwięku wydawanego przez psy. Jest cichsze, monosylabowe, przypominające nieco dźwięk "wuff". Wilki chowane wśród psów z czasem zaczynają szczekać w taki sam sposób, jak ich udomowieni krewniacy.

 

• Wycie wilka

 

Język ciała

 

Wilki do komunikowania się używają także skomplikowanego języka ciała opartego na subtelnych znakach i sygnałach.

 

• Dominacja – dominujący wilk stoi na sztywnych nogach. Ogon jest wyprostowany i uniesiony. Uszy postawione, sierść nieco nastroszona. Często patrzy prosto w oczy innym wilkom lub wspina się na nie.
• Poddaństwo (aktywne) – całe ciało "obniżone", wygięte w łuk, wargi i uszy opuszczone, poddany wilk liże pysk dominanta szybkimi ruchami języka, z opuszczonym zadem. Ogon położony nisko, często podwinięty między tylne łapy.
• Poddaństwo (pasywne) – wilk kładzie się na grzbiecie odsłaniając delikatny brzuch i gardło. Łapy skierowane do ciała. Zwierzę często skomle.
• Złość – uszy postawione, futro zjeżone. Uniesione wargi ukazują zęby. Grzbiet może być wygięty, zwierzę warczy.
• Strach – uszy przylegają do głowy, ogon między nogami. Wilk kuli się. Może skomleć lub szczekać.
• Obrona – ciało przy ziemi, uszy położone.
• Atak – futro zjeżone. Wilk warczy i przykuca.
• Zrelaksowanie – uszy położone, wilk wypoczywa leżąc na brzuchu lub boku. Może machać ogonem.
• Napięcie – ogon nieruchomy, położony, wilk może przykucnąć.
• Zadowolenie – energiczne machanie ogonem, język może zwisać z pyska.
• Polowanie – wilk jest spięty, ale jego ogon prosty, w jednej linii z ciałem.
• Zabawa – machanie ogonem, wilk jest ruchliwy, skacze, biega. Często opuszcza przednią część ciała na sztywnych łapach.

 

Polowanie

 

 

Polowanie parami lub watahami rozpoczyna się zwykle o zmierzchu i może trwać całą noc. Watahy stosują rozmaite techniki polowań, w zależności od terenu i rodzaju ofiary, wszystkie jednak opierają się na tym samym schemacie:

 

1. Wilki tropiciele lokalizują zdobycz i donoszą o tym stadu.
2. Wilki naganiacze płoszą obserwowane stado. Następnie 2–3 osobniki wybierają ofiarę i zaganiają w kierunku reszty watahy.
3. Wataha zastępuje drogę zmęczonemu zwierzęciu i atakiem kończy polowanie.

 

Atakowanie zwierząt hodowlanych

 

Dopóki jest wystarczająco zwierzyny łownej, wilki zdają się unikać atakowania trzód, kompletnie je ignorując. Jednak niektóre wilki i wilcze watahy mogą się wyspecjalizować w atakowaniu słabo zabezpieczonych hodowli, jeśli się tego wyuczą, pomimo powszechności naturalnej zwierzyny. Jak wynika z badań prof. Simony Kossak sytuacja ta dotyczy 10% polskich watah. W takich sytuacjach owce są zazwyczaj najbardziej zagrożone, ale konie i bydło również nie są bezpieczne. Specjalne ogrodzenia, pastuchy elektryczne, wywieszenie fladr, psy strażnicze i relokacja wilków są jedynymi metodami, aby skutecznie przeciwdziałać polowaniom przez wilki na zwierzęta hodowlane. Natomiast, wbrew powszechnej opinii, odstrzał wilków może zwiększyć poziom zagrożenia dla zwierząt hodowlanych. Dzieje się tak, gdyż w przypadku rozbicia w wyniku odstrzału struktury watahy trudniej wilkom polować na dziką zwierzynę.

 

Przez kilka stuleci pasterze i hodowcy psów stosowali hodowlę selektywną, by uzyskać duże psy, które skutecznie broniłyby stad przed drapieżnikami. W Stanach Zjednoczonych z powodu ponownego zasiedlenia pewnych obszarów przez wilki i inne duże drapieżniki, amerykański Departament Rolnictwa interesował się takimi rasami, jak akbash dog, maremma, czy kuvasz, aby pomóc ograniczać przypadki atakowania stad przez wilki.

Ataki na ludzi

 

Wilki z reguły unikają jakiegokolwiek kontaktu z ludźmi. W szczególnych przypadkach, gdy są do tego zmuszone poprzez brak naturalnej bazy żywieniowej, mogą atakować zwierzęta hodowlane nawet w obrębie gospodarstw. Sporadycznie, z tego samego powodu, atakują także ludzi. Skrajnym przykładem są ataki na ludzi w indyjskiej prowincji Uttar Pradesh, gdzie w latach 1996-1997 wilki zabiły 74 osoby, a także w stanie Bihar, gdzie w latach 1993-1995 wilki zabiły 60 osób (głównie dzieci). Główną przyczyną w tym wypadku było całkowite zniszczenie naturalnej bazy pokarmowej wilków i całkowity brak możliwości obrony miejscowej ludności (powszechny brak broni palnej). W tych skrajnych przypadkach wilki traktowały ludzi jak naturalne ofiary i atakowały ich także w terenie zabudowanym.

 

Poza szczególnymi okolicznościami jak te wymienione wyżej, sporadycznie w historii zdarzały się przypadki pojedynczych wilków lub watah traktujących ludzi jako naturalne ofiary. W takich przypadkach wilki całkowicie zmieniały swój tryb żywienia i atakowały głównie ludzi do czasu gdy same nie zostały wyeliminowane jako szczególnie niebezpieczne.

 

Ataki na ludzi zdarzają się regularnie do dziś. Ostatnia ofiara zginęła w Gruzjii 20 lutego 2009 roku w okolicy wioski Giorgitsminda. Władze lokalne uzbroiły mieszkańców wioski do czasu wyeliminowania zagrożenia. Takie wyjątkowe ataki są niemal zawsze podejmowane przez pojedyncze wilki lub watahy i to ich eliminacja, a nie eliminacja całej lokalnej populacji wilka, jest traktowana jak rozwiązanie.

 

Ogółem od 2000 roku na świecie odnotowano 20 przypadków zgonów spowodowanych przez wilki.

 

Osobnym zjawiskiem są ataki powodowane przez wilki chore na wściekliznę. W takich wypadkach jest to zwykle jedna seria ataków dokonywana przez chore zwierzę w krótkim okresie do chwili śmierci z powodu choroby. Wilki atakujące ludzi jako naturalne ofiary zwykle polują przez długi okres (miesiące lub lata) do chwili ich usunięcia.

 

Wilki, jeśli już rozpoczynają polowania na ludzi, bardzo precyzyjnie dobierają ofiary i w niemal 80% atakują dzieci, a jeżeli ofiarą jest osoba dorosła, to z reguły jest to kobieta.

 

W historii znanych jest też kilka przypadków mieszańców wilków z psami, które pozbawione naturalnego lęku przed człowiekiem szybko zaczynały traktować go jako naturalną ofiarę.

 

W szczególnych warunkach, takich jak wojna, gdy wilki mają kontakt z dużą ilością niepogrzebanych ciał, wilki także mogą atakować ludzi. W czasie I wojny  w rejonie Wilna, Kowna i Mińska doszło nawet do czasowego zawieszenia ognia w wyniku ciągłych ataków wilków na żołnierzy obu walczących stron. Podobnie w pierwszych latach rewolucji w niektórych wioskach w głębi Rosji, gdy ludność została całkowicie pozbawiona broni palnej, dochodziło do ataków wilków w okresie zimowym.

 

Reasumując, można wyodrębnić kilka okoliczności, które wyjątkowo mogą generować zagrożenie ze strony wilków:

 

• rozdrażnienie zwierzęcia przez człowieka
• zakażenie wścieklizną
• brak naturalnej bazy pokarmowej połączony ze stosunkowo dużym zaludnieniem i brakiem możliwości odstraszania przez miejscową ludność
• wyjątkowe zachowanie pojedynczych osobników (dewidacja)
• osobniki stanowiące krzyżówkę psa i wilka (w tym wypadku trudno mówić o wilku)

 

Historyczne dane, wskazują na wyraźnie zróżnicowanie doświadczeń ludzi w kontaktach z wilkami Eurazji i Ameryki Północnej. Wilki z Nowego Świata są generalnie łagodniejsze, a ataki na ludzi (w przeciwieństwie do niektórych krajów Europy i Azji) zdarzają się tam niezwykle rzadko. Jako możliwą przyczynę takiego stanu rzeczy podaje się historyczną powszechność broni palnej wśród mieszkańców Ameryki. W Europie i Azji broń palna była zwykle w posiadaniu wąskiej, uprzywilejowanej grupy społecznej i dla niej zarezerwowane były również polowania. Taki stan rzeczy mógł na przestrzeni setek lat utrwalić odmienne zachowania wilków wobec ludzi.

 

Niektóre środowiska i organizacje wskazują na fakt, że w globalnej ocenie relacji ludzi i wilków funkcjonuje obecnie amerykańska koncepcja, która wyrosła na gruncie własnych doświadczeń i ignoruje odmienne, bardziej złożone, uwarunkowania euroazjatyckie.

 

 

2. WILK EUROPEJSKI

Wilk europejski, wilk eurazjatycki (Canis lupus lupus) – podgatunek typowy wilka szarego, drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae), średniej wielkości, masa ciała ok. 60 kg. Poluje na jelenie, sarny, dziki. Sierść szara, ciemnoszara lub szaropłowa. Najszerzej rozpowszechniony podgatunek wilka. Niegdyś występował szeroko na obszarze całej Europy, jednak zaciekłe polowania trwające kilka wieków spowodowały, że na wielu obszarach wyginął. Obecnie w Europie najwięcej tych wilków żyje na Ukrainie, w Polsce, Rumunii, Estonii, Białorusi, zaś największa populacja żyje na dużym obszarze zachodniej Rosji. Zamieszkuje Europę północną, środkową i wschodnią (niewielkie populacje w krajach Europy zachodniej i południowej) oraz duży obszar Azji zachodniej i środkowej. W ramach podgatunku eurazjatyckiego wilka szarego

WILK GRZYWIASTY (Chrysocyon brachyurus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych i jej największy przedstawiciel w Ameryce Południowej.

    
Występowanie i środowisko

Zamieszkuje południową Brazylię (gdzie nazywany jest lobo-guará), Paragwaj i Boliwię.
Ewolucja i systematyka

Według najnowszych badań genetycznych nie jest blisko spokrewniony z żadnym z pozostałych psowatych. Wydaje się, że jest pozostałością południowoamerykańskiej plejstoceńskiej fauny dużych ssaków. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Chrysocyon.

Wygląd

Przypomina nieco lisa, ale ma bardzo długie kończyny. Kończyny przednie są krótsze od tylnych. Sierść dość długa, miękka, ruda, po bokach czarny, krótka na nogach; na grzbiecie sierść czarna, nastroszona; ogon puszysty, może być biały lub czarny; podbrzusze białe. Na szyi i karku sztywna, odstająca grzywa długości ok. 13 cm. Wnętrze małżowiny ucha porośnięte białym włosem.


Wielkość

Wysokość w kłębie: 75-90 cm

Długość ciała bez ogona: ok. 130 cm

Długość ogona: ok. 30 cm

Masa ciała: 20-25 kg
Tryb życia i zachowanie

Aktywny wieczorem i nocą, w dzień odpoczywa w wysokiej trawie lub zaroślach, zwykle w tych samych miejscach. Samce wyraźnie bardziej aktywne od samic. Jego głos to pojedyncze szczeknięcia w sporych odstępach czasu. Poluje jak lis - podkradając się blisko do ofiary. W przeciwieństwie do większości dużych psowatych (wilk, likaon) nie tworzy stad. Żyje w parach, terytorium pary wynosi średnio 20-30 km². Chodzi inochodem, co sprawia, że się lekko kołysze na boki.
Rozród

Dojrzałość płciowa w 1 roku życia, ale rozród dopiero w następnym; okres rui trwa 3-5 dni, ciąża trwa 62-66 dni; po tym okresie rodzi się 1-5 szczeniąt, każde o masie ok. 300g.
Pożywienie

Poluje na gryzonie, króliki i ptaki. Duży procent jego diety stanowią owoce; niezbędnym roślinnym składnikiem jego jadłospisu jest tzw. wilcze jabłko, czyli lobeira (nazwa miejscowa) - Solanum lycocarpum z rodziny psiankowatych, bez którego zwierzę to choruje na nicieniowe zapalenie nerek. Wilk grzywiasty jest głównym czynnikiem rozprzestrzeniającym nasiona tej rośliny.
Długość życia

W niewoli dożywa 12-15 lat.
Status

Według IUCN ma status NT "podwyższonego ryzyka"; jednakże zważywszy, że jego zasięg zmniejszył się znacznie (kiedyś obejmował też Urugwaj i Argentynę) nie można wykluczyć, że wkrótce dołączy do gatunków zagrożonych. W Brazylii chroniony.
Ciekawostki

W medycynie ludowej i demonologii obszarów, na których występuje, wilk grzywiasty uważany jest za zwierzę "rzucające urok", być może w związku z faktem, że jego aktywność ogranicza się do ulubionej przez demony pory nocnej.

Wilk grzywiasty jest jednym z ośmiu gatunków, jakie zamierzają w najbliższym czasie sklonować brazylijscy naukowcy, by zapobiec wymarciu gatunku.